Aile işletmelerinde kadın
Aile İşletmeleri ve Aile İşletmelerinde Kadının Yeri
Kadın lider ve çalışa sayılarının erkeklere oranla da az olmasının altında yatan en önemli neden toplumsal cinsiyet rolleridir. Kadının yeri evidir ve çocuğunun yanıdır şeklindeki cinsiyetçi yaklaşım kadınları iş yaşamında geri planda tutmaktadır.
Elbette dünyadaki sosyal ve ekonomik değişimlerle birlikte aile şirketleri de kendi devamlılıklarını ve işletmenin yeni nesillere sağlıklı aktarımını sağlayabilmek adına yapısal ve kültürel değişime uğruyor. Aile şirketlerinin gelecek planlamasındaki stratejik yaklaşımlar kadın liderlerin önemi konusunda farkındalık kazanmaları gerektiğinin altını çiziyor.
Toplumsal Cinsiyet
Cinsiyet doğumla gelen fizyolojik ve biyolojik özelliklerimizken, toplumsal cinsiyet kavramı; cinsiyet üzerinde şekillenen ve toplumların normları ve kültürlerine göre ortaya çıkan “kadın olma” ve “erkek olma” beklenti , kural ve yargılarıdır. Toplumsal cinsiyet kavramı sosyal yaşamda kadınlık ve erkeklik rollerini, davranışlarını ve tutumlarını tayin ederek, bir düşünüş ve yaşayış dünyası şekillendiriyor.
Toplumsal Cinsiyet Kavramının İş Yaşamına Yansıması
Toplumsal cinsiyet kavramı sosyal yaşamın yanı sıra sosyal yaşamın bir parçası olan iş yaşamında da etkilerini gösteriyor. Kadın ve erkekten beklenen roller, kadına ve erkeğe atfedilen meslek komposizyonlarını ve liderlik rollerini biçimlendiriyor. Kadının anne, eş ev kadınlığı gibi rollerindeki yüksek beklentiler ve buradan doğan sınırlamalar kadınların kariyerlerinde ilerlemelerine, işgücüne katılmalarına ve potansiyellerini ortaya çıkarmalarına engel oluyor. İster işletme dahilinde çalışan profesyonel bir çalışan olsun ister aile üyesi bir kadın olsun kadınlar toplumsal cinsiyet normları sebebi ile fırsat eşitsizliklerine maruz kalıyor. Kurumsallaşmasını tamamlamış olan aile işletmelerinde var olan yönetişim organları ve araçları nedeni ile bu fırsat eşitsizliklerinin önüne geçilebiliyor.
Kadınların Aile Şirketlerinde Karşılaştığı Kariyer Engelleri
Kadınların iş yaşamında ilerlemelerinin ve/veya iş yaşamına dahil olmalarının önlerinde bulunan engellerin temelinde toplumsal cinsiyete dayalı rol beklentileri oluyor. Böylelikle kadınlar yeterince yetkin, eğitimli ve deneyimli olsalar dahi terfi edemeyebiliyor, fikirleri değer görmeyebiliyor, halef olarak seçilmeyebiliyor ve hem iş hem de aile yaşamındaki kimliklerinden dolayı yüksek beklentilere maruz kalmaları sebebi ile iş yaşam dengesini koruyamadıkları için kariyerlerinde kolay ilerleyemeyebiliyorlar.
Kurumsallaşmasını tamamlamış olan aile işletmelerinde var olan yönetişim organları ve araçlarının katkısı ile kadınlar için kariyer planı belirleniyor ve liyakat, performans ve yetkinlikler doğrultusunda kadın çalışanların potansiyellerinin şirkete katkı sunması sağlanıyor.
Kadınların Aile Şirketlerinde Ücretlendirilmesi
Kadınların aile işletmelerinde yeterince görülmemesi, toplumsal cinsiyet normları sebebi ile ve etkin rollerde ve karar mekanizmalarında yer almamaları ücretlendirme konusunda da eşitsizlikler yaşamalarına sebebiyet veriyor. Hem işletme içerisinde çalışan diğer erkek çalışan ve aile üyelerine göre hem de piyasa koşullarına oranla daha düşük ücret alabiliyorlar. Kurumsallaşmasını tamamlamış olan aile işletmelerinde ücretlendirme liyakat ve performans doğrultusunda yapılırken işletme içi adalet sağlanarak bir güven ortamı yaratılıyor.